Maran Fazzi is al een aantal jaar betrokken bij Outdoor Medicine waarbij ze helpt bijj de Advanced Wilderness Life Support (AWLS) cursus. Ze was op zoek naar een expeditie om haar wilderness kennis toe te passen. Ze besloot haar ANIOS-baan op te zeggen en kwam vervolgens een bericht op Facebook tegen waarin de “Phoenicians before Columbus Expedition” een arts zocht. Het bleek om een eenmalige expeditie te gaan van Tunesië naar de Amerika’s op een 20 meter lange replica van een 600 v.C. houten Phoenicisch zeilschip. Het doel van de expeditie was te bewijzen dat de Phoeniciërs, 2000 jaar vóór Columbus dat deed, de oversteek over de Atlantische oceaan al gemaakt zouden kunnen hebben.
Twijfels
De Atlantische oversteek leek mij wel érg spannend en ook twijfelde ik aan mijn kwaliteiten als arts vanwege mijn nog korte (2,5 jaar) werkervaring. Ik zocht contact met de kapitein en die zei dat er wel plek voor mij aan boord was van Cádiz (Spanje) via Essaouira (Marokko) naar Tenerife (Canarische eilanden). Wel verzocht hij mij wel goed na te denken of ik mezelf wel vertrouwde op een “mogelijk lekke houten boot honderden mijlen van land”. Hij legde uit dat het fysiek en mentaal zwaar zou worden en niet voor iedereen weggelegd.
Gaan!
Op een of andere manier bracht mij dit niet aan het twijfelen en ik bevestigde mijn komst. Vanwege de onvoorspelbaarheid van de expeditie verliep het tijdspad niet zoals gepland en daarom sloot ik iets eerder aan, namelijk in Gibraltar. Vanwege het onregelmatige contact met de kapitein, want ja, die zat nu eenmaal vooral op zee, lukte het niet op vooraf een goed beeld te krijgen van de populatie en medische voorzieningen aan boord. Ik stelde daarom op de gok een eigen medische uitrusting samen.
Chaotisch
Toen ik op 14 oktober 2019 aan boord van de Phoenicia stapte moest ik best even slikken. De hut op het dek was op z’n zachtst gezegd een chaos. Het bleek de plek waar én gekookt én gegeten én gewerkt werd. Alles lag door elkaar en zag er niet bepaald hygiënisch uit. Het zou slechts een kwestie van tijd zijn voordat de gastro-enteritis de kop op zou steken dacht ik. Benedendeks sliep iedereen dicht op elkaar in hangmatten, het toilet hing buiten boord en was een gat met een wc-bril erop. Het toilet bleek trouwens ook de plek waar, met een emmer zeewater, gedoucht kon worden.
Ritme aan boord
Alles wende snel en ik kon goed opschieten met de andere bemanningsleden. De bemanning was divers qua leeftijd en herkomst en wisselde met elk reisonderdeel. Alle decennia van tieners tot zeventigers waren vertegenwoordigd, evenals alle continenten, uitgezonderd Antarctica. Aan het arts-zijn had ik op zee geen dagtaak, dus was ik gewoon bemanningslid en verrichtte ik dezelfde werkzaamheden als de rest. Dit hield diensten in van vier of zes uren waarin je steeds een uur aan het roer staat, op de uitkijk staat, controles uitvoert, kookt, schoonmaakt en je zo nu en dan geacht werd entertainment te verzorgen. Dit ging 24 uur per dag door. Met twee teams hield dit bijvoorbeeld in dat je om de nacht van 02.00u-08.00u dienst had en hierna maar vier uur rust had. Het is dus voor te stellen, en waarschijnlijk herkenbaar voor andere medici, dat dit fysiek en mentaal zwaar kan zijn.
Het zuur en het zout
Niet bepaald plezierig was het om om 01.45u ‘s nachts (of welk ander tijdstip dan ook) na te weinig slaap uit mijn hangmat gelicht te worden, al mijn beperkte vrije tijd te gebruiken om tevergeefs te proberen bij te slapen, twee keer per dag pasta met rode saus tse eten, op de wc te zitten terwijl iedereen je poepende hoofd en je witte billen ziet, te douchen en te wassen met zeewater en in de verzengende hitte te werken en te slapen zonder koelkast, ventilator of airconditioning. Ondanks dat, genoot ik ontzettend van het leven aan boord: het machtige gevoel van vrijheid en het voelen dat je leeft terwijl je dit historische schip van 50 ton over de golven stuurt, je dagelijks een spectaculaire zonsop- en ondergang aanschouwt, ‘s nachts onder de melkweg met z’n ontelbare sterren vaart en je een ontzettend fijne groep mensen van over de hele wereld je zee-familie mag noemen. Daarnaast bleek het ook verfrissend om afgesloten te zijn van de buitenwereld; een digitale detox of seahab.
Toch.. de oversteek
Dit alles zorgde ervoor dat het begon te kriebelen om ook de Atlantische oversteek te maken. Ik had veel vertrouwen gekregen in het schip en in de bemanning. En voor mezelf wilde ik erachter komen of ik de mentale uitdaging aan zou kunnen om vier tot zes weken op zee te zitten. Bovendien zou er ook geen andere arts aan boord zijn en bedacht ik dat een jonge arts beter was dan geen arts en dat ook een ervaren arts dezelfde beperkte diagnostische en therapeutische middelen tot zijn beschikking zou hebben als ik. Blijkbaar had ik mezelf bewezen, want de kapitein vond dat ook en wilde mij graag meehebben.
Angst
Op 23 november 2019 vertrokken we vanuit Tenerife in de richting van de ondergaande zon. In het begin zag ik best op tegen de lengte van de reis, maar het besluit van dag tot dag te leven maakte dit een stuk makkelijker om mee om te gaan. Ook had ik in de eerste week best veel last van angst. Stel dat het schip ernstig beschadigd zou raken? Dat zou leiden tot evacuatie in de reddingsboten en ronddobberen midden op de oceaan totdat we uiteindelijk levend of dood gevonden zouden worden! Ook drukte de verantwoordelijkheid als arts op me en de angst van een medische situatie die evacuatie zou behoeven, hetgeen niet mogelijk is midden op de oceaan.
Genieten
Geleidelijk kreeg ik het vertrouwen in het schip weer terug. Ook besefte ik dat het geen zin heeft angst te hebben voor dingen waar je geen invloed op hebt, dit verpest alleen maar het avontuur. En wat een avontuur was het! Ik kon geen genoeg krijgen van het zien van walvissen, dolfijnen en schildpadden, het eten van versgevangen vis en het schip opgetild voelen worden door vier tot vijf meter hoge deining met een eindeloze horizon. Ook werd het leven aan boord een stuk aangenamer doordat we nu met drie teams waren in plaats van twee, waardoor ik een stuk meer vrije tijd had. Deze tijd heb ik benut door meditatie weer op te pakken, te lezen, muziek te luisteren, in mijn dagboek te schrijven en spellen te spelen met de anderen.
De nieuwe wereld
Op 31 december 2019 kwamen we na 39 dagen op zee aan in de Dominicaanse Republiek. Voor mij persoonlijk was het een fantastische reis. En voor mij als arts? Gelukkig hebben zich geen grote problemen voorgedaan, maar heb ik wel het een en ander te doen gehad. Hierbij ging het om (geinfecteerde) (brand)wonden, sneetjes en splinters (want: houten boot), conjunctivitis, het “Phoenicia hoestje”, musculo-skeletale overbelasting, milde gastro-enteritis en enkele psychische klachten. Maar het grootste probleem was zeeziekte.
Mal de mer
Ik heb er zelf ook even van kunnen proeven. Elke eerste 24 uur van een nieuw reisonderdeel was ik zeeziek. Medicatie verlichtte het wel wat, maar de zeeziekte maakte mij enorm moe en kotsmisselijk. Ik wilde alleen maar in foetushouding op het dek slapen. Het denken aan eten of drinken alleen al was bij wijze van spreken genoeg om me over m’n nek te laten gaan. Ik dwong mezelf naar de horizon te blijven kijken af en toe een slokje water met wat droge toast naar binnen te werken. Na 24 uur had mijn lichaam zich aangepast en kon ik alles weer met plezier en energie doen. Ik had nog nooit eerder last van reisziekte gehad, maar de Phoenicia heeft geen kiel en de klotsende golven van met name de Middellandse zee laten haar flink heen en weer rollen. Dat bleek zodanig dat menig ander bemanningslid ook voor het eerst kennis maakte met zeeziekte.
Op een internetforum las ik een bericht van iemand die advies vroeg over middelen tegen zeeziekte en diegene kreeg het antwoord: “maak je geen zorgen, de hoop om dood te gaan zal je in leven houden”. Zo erg heb ik het gelukkig niet gehad, maar dit komt wel voor. Zo was er ook een casus aan boord die mij behoorlijk zorgen baarde. Gelukkig was dit op een korter onderdeel van de reis en niet op de Atlantische oversteek. Het betreffende bemanningslid at en dronk nauwelijks en bleef daardoor verder afglijden in de negatieve spiraal van zwakte en misselijkheid en kon ook de medicatie niet binnenhouden. De zetpillen hadden ook geen effect. Daarnaast was er sprake van een taalbarrière en waren er ook culturele verschillen, wat de hele situatie verder bemoeilijkte. De persoon gaf aan een paar dagen al niet meer geplast te hebben. Ik vroeg me af of dit puur een gebrek aan intake was of de schaamte om ons privacyloze toilet te gebruiken. Het zal waarschijnlijk een combinatie van die twee zijn geweest. De persoon stond mij niet toe de buik te onderzoeken. Ik vreesde voor retentieblaas, urineweginfectie en/of nierschade. Ik had geen mogelijkheid tot intraveneuze infusie. De persoon bleef gedurende de reis helder en adequaat. Gelukkig verdween de zeeziekte meteen toen we op dag vijf aan land kwamen. Destijds was ik best bezorgd en voelde ik me machteloos, maar gelukkig heeft het verhaal een goede afloop gehad.
Bijna aan het eind
Na de Dominicaanse Republiek zijn we doorgezeild naar Florida in de Verenigde Staten, waar we groots onthaald zijn. Toen de COVID-19 pandemie steeds serieuzere consequenties begon te hebben, ben ik half maart terug naar Nederland gevlogen.
Over deze reis is nog zo ontzettend veel meer te vertellen, maar dat zal ik hier nu niet doen. Zie de website www.phoeniciansbeforecolumbus.com, Facebook enInstagram Phoenicians before Columbus Expeditionvoor een indruk van het leven aan boord en meer foto’s
