Bekijk alle cursussen en congressen

Er zijn 5 aankomende evenementen
Als eerste erbij zijn?
Blijf op de hoogte via onze nieuwsbrief.

Passie & Carrière – Scheepsarts op Spitsbergen

In deze serie over passie en carrière delen we artikelen over mensen die in hun werk een combinatie vinden met hun passie buiten de geneeskunde. In onderstaand artikel lees je het verhaal van Rogier Steins.

2 jaar had ik moeten wachten door alle covid-19 restricties, maar eindelijk was de dag aangebroken ik mocht mee als scheepsarts naar Spitsbergen!

Tijdens mijn studie en latere opleiding tot huisarts was ik altijd al geïnteresseerd in het combineren van geneeskunde met mijn passie voor reizen en avontuur. Zo deed ik tijdens mijn studie onderzoek in Canada en later volgde een coschap traumachirurgie in Kaapstad, Zuid-Afrika. Na mijn opleiding tot huisarts begon het pas echt te kriebelen; ik vertrok voor 3 maanden naar Aruba, werkte een paar weken in een afgelegen gebied (omringd door de jungle) in Indonesië voor ‘surfing doctors’ en hielp mee als vrijwilliger in het vluchtelingenkamp Mora op het eiland Lesbos in Griekenland.

Ik had mijn pijlen al langer gericht op het werken als scheepsarts op de Noord- en Zuidpool en wilde mij goed voorbereiden. Naast mijn brede opleiding als huisarts en ervaring als anios spoedeisende hulp en chirurgie wilde ik nog iets extra’s doen om ook in een afgelegen gebied goed voorbereid te zijn. Ik besloot de AWLS cursus bij Outdoor Medicine te doen. Het was fantastisch om ‘like-minded’ mensen te ontmoeten; artsen die buiten de gebaande paden durven treden en een passie voor ‘outdoor medicine’ hebben.

Naast praktische skills wilde ik ook weten wat voor specifieke gevallen ik zou tegen kunnen komen en hoe de uitrusting er aan boord uit zag. Ik heb 2 collega’s gebeld die al eerder waren geweest en met hen doorgenomen hoe zij hun reis hadden ervaren en of ze nog tips hadden. Omdat ik wist dat er geen internet verbinding aan boord is, moest ik ook nadenken over eventueel naslagwerk. Ik heb uiteindelijk de NHG-standaarden en farmacotherapeutisch kompas gedownload zodat ik deze ook offline beschikbaar had. De beschikbare medicatie aan boord was mij van te voren al bekend en het was fijn om dit nog even door te kunnen nemen om zeker te weten dat ik bekend was met de diverse geneesmiddelen.

Begin juni 2022 was het dan eindelijk zo ver. Na een reis met tussenstops in Oslo en Tromso, kwam ik eindelijk aan in Longyearbyen van waar ik met het schip nog verder noordwaarts zou gaan varen. Die ochtend had ik een korte overdracht van de scheepsarts voor mij. Hij liet mij het materiaal aan boord zien in het kleine ‘ziekenhuisje’, stelde mij voor aan belangrijke mensen van de staf en gaf mij meteen twee portofoons om 24/7 bereikbaar te zijn voor de expeditie crew en de hotelmanager. Omdat je elk moment opgeroepen kan worden, wilde ik zo snel mogelijk het schip verkennen en mezelf bekend maken met mijn uitrusting. Ik heb letterlijk alle kasten en lades in het ‘ziekenhuisje’ open getrokken, de dokterstas binnenste buiten gekeerd en mezelf bekend gemaakt met het ECG-apparaat en de COVID PCR testen. Verder kreeg ik de passagierslijst waar de medische voorgeschiedenis vermeld staat van alle passagiers (echter zelf gerapporteerd).

Nog voor het schip was vertrokken werd ik al bij een passagier geroepen. Haar man gaf aan dat zij onwel was geworden. Ik herkende meteen het ‘Flash Glucose Monitoring’ apparaatje op haar linker arm en wist dat het om een diabetes patiënt ging. Haar man vertelde me dat ze op een taxi hadden gewacht en dat ze uiteindelijk zijn komen lopen naar het schip. Ze had dus een hypoglycemie en was gelukkig goed in staat om suiker, dat ik uit het restaurant had gepakt, met water op te drinken. Ze knapte snel op en een paar boterhammen later voor de langzamere koolhydraten was ze klachtenvrij. De glucagon kon dus voorlopig in de koelkast blijven liggen. Het zorgde er wel voor dat ik suiker in de dokterstas heb gedaan en voortaan de glucagon steeds mee nam in de zodiacs (kleine rubberbootjes waarmee we aan land gingen).

Naast de incidentele acute gevallen is preventie een van de belangrijkste taken van de arts aan boord van het schip. Met een bewegend schip en zware deuren ligt de kans op een traumatisch ongeval altijd op de loer. Meerdere keren per dag stappen de passagiers van het schip over in de zodiacs om de prachtige natuur op het land te aanschouwen. Als scheepsarts sta je bij deze sluizen om de zwemvesten te controleren en te helpen bij het overstappen. Ondanks dat het personeel gewend is aan het leven op een schip, zijn ook zij niet gevrijwaard van traumatische letsels; denk aan de monteurs in de machinekamer bijvoorbeeld. De eerste dag kwam het echter uit een andere hoek. Een jongedame uit de ‘housekeeping’ kwam naar me toe en gaf aan dat ze haar vinger had bezeerd tijdens het sjouwen van de bagage. In eerste instantie leek het alleen gekneusd en gaf ik haar pijnstilling en het advies zo nodig nog een keer langs te komen voor controle. Toen zij een aantal dagen later bij mee terug kwam zag ik dat het toch erg gezwollen was en de distale falanx in lichte flexiestand stond. Met werkdiagnose malletvinger dan wel fractuur gaf ik haar een spalk en het advies om bij mij terug te komen voordat we weer terug in Longyearbyen zouden zijn om een afspraak in het ziekenhuis te regelen voor een röntgenfoto. Er was uiteindelijke sprake van een fractuur van de midfalanx met een goede stand en de spalk was dus de juiste therapie. Anders dan in mijn normale functie als huisarts was ik nu met haar meegegaan naar het ziekenhuis, moest ik een ‘accident report’ schrijven en moest ik uiteindelijk ook haar baas inlichten. Als dokter aan boord van een schip fungeer je dus deels als bedrijfsarts en dat maakt het leven van een scheepsarts erg afwisselend.

Op weg naar het noorden werd de zee langzaam aan wat ruiger. Hoewel ik al wat mensen had gezien met de bekende scopolaminepleisters achter het oor tegen zeeziekte, hadden de meeste mensen geen preventieve medicatie ingenomen. Meteen kwamen er meldingen over de portofoon binnen van de hotelmanager met het verzoek een aantal mensen op de hotelkamer te bezoeken. Meestal was het de partner die open deed, terwijl ik de ‘patiënt’ in het kleine kamertje al hoorde braken. Aan het begin van de reis had ik al een korte presentatie gehouden over de meest voorkomende klachten zoals zeeziekte en wat ze hier aan konden doen. Blijkbaar was dit voor deze man met het inmiddels groen gekleurde gezicht niet voldoende geweest. Na het uitvragen van de contra-indicaties (glaucoom en retentieblaas) plakte ik snel een pleister achter het oor en wenste hem veel sterkte. Ik had handschoenen aan gedaan, daar ik wist dat dit parasympathicolyticum mydriasis van de pupil kan veroorzaken. Wazig zicht is natuurlijk niet zo handig als je weer naar de volgende patiënt moet aan boord van een bewegend schip.

Een dag later was het schip weer in rustiger vaarwater gekomen en waren de betreffende passagiers weer van hun klachten af. Helaas had ik inmiddels de eerste persoon positief getest op covid en haar in isolatie gezet. Infecties kunnen zich op een schip, waar iedereen in relatief kleine ruimtes bij elkaar zit, razendsnel verspreiden. Ondanks de nadruk op handhygiëne, luchtfilters en het sprayen van de openbare ruimtes, was het dan ook niet te voorkomen dat er de volgende dag al meerdere gevallen waren. Samen met een van de expeditiegidsen, die ook ambulancebroeder is, hebben we de passagiers ingelicht, mondmaskers uitgedeeld en de nodige mensen getest. De verplichte vaccinaties vooraf zorgde er gelukkig voor dat niemand ernstig ziek werd. Echter, er was wel een passagier waar ik me ernstig zorgen over maakte. Zij had een exacerbatie van haar astma en reageerde onvoldoende op de reeds gestarte augmentin en prednison. Ik was er dan ook erg op gebrand om er voor te zorgen dat zij geen covid op zou lopen. Mocht het nodig zijn dan is er genoeg zuurstof aan boord voor 1-2 dagen. Bij elke ‘zodiac cruise’ zorgde ik ervoor dat zij apart in een zodiac zat en ik naast de noodmedicatie en AED (die ik standaard mee had), nu ook een compacte fles zuurstof en een NRBM mee nam. Gelukkig is de fles zuurstof uiteindelijk niet nodig geweest en ben ik verder vooral bezig geweest met huisartsgeneeskundige consulten.

Inmiddels ben ik weer een aantal weken terug in Nederland en kijk ik terug op een fantastische reis. Toegegeven, kan het in begin best spannend zijn om uit je comfortzone te stappen, maar achteraf is dit het altijd meer dan waard. Elke avond had ik de kans om aan tafel te zitten met verschillende passagiers. De bijzondere verhalen die ik heb gehoord over hun eerdere reizen, de fijne samenwerking met de expeditie crew, de prachtige natuur en natuurlijk de ijsberen zullen mij nog lang bijblijven.

Dus nu een vraag voor jou als lezer: wat is jouw volgende avontuur?