In aanloop naar de cursus Dive & Marine Life Support in September, wordt er elke drie weken een gerelateerd ziektebeeld in vogelvlucht besproken. Vandaag: stikstofnarcose, ook wel inert gas narcose (IGN) genoemd.

“Extase van de diepzee“, “het Martini effect“, of “narks“ – verwijzen allemaal naar het effect van stikstof opgelost in het centrale zenuwstelsel (CZS). Hoewel sommige duikers genieten van deze roes, kan cognitieve achteruitgang diep onder water voor gevaarlijke situaties zorgen. Rond 6% van alle duik-gerelateerde dodelijke ongelukken is toe te schrijven aan een stikstofnarcose.

Symptomen ontstaan meestal op een diepte van 20-30m (3-4 atmosfeer), indien er met perslucht wordt gedoken.

Er zijn case reports waarin beschreven wordt dat symptomen al op 10m ontstaan. Over het algemeen beginnen milde symptomen rond de 20-30m met duizeligheid en een roes. Nog dieper neemt het beoordelingsvermogen af en worden duikers overmoedig. Als men doorgaat met afdalen kunnen duikers gaan hallucineren en het bewustzijn verliezen. Factoren die het beeld negatief beïnvloeden zijn vermoeidheid, hypercapnie, koude, duisternis en alcoholmisbruik voor het duiken. Onderzoek naar gewenning is vrij beperkt en controversieel.

Behandelen is simpel: rustig stijgen. Om stikstof narcose te voorkomen wordt geadviseerd niet dieper te duiken dan 30m met perslucht, altijd je buddy in de gaten te houden en het gebruik van helium mengsels voor diepere duiken.

Literatuur:
Paul S. Auerbach – Wilderness Medicine: Diving Medicine
Clark J. Moving in extreme environments: inert gas narcosis and underwater activities. Extrem Physiol Med. 2015;4:1